दिग्दर्शक बिमल रॉय

आज शनिवार, जुलै १२, २०२५ युगाब्द : ५१२७
भारतीय राष्ट्रीय सौर आषाढ दिनांक २१, शके १९४७
सूर्योदय : ०६:०८ सूर्यास्त : १९:२०
चंद्रोदय : २०:४६ चंद्रास्त : ०७:१६
शालिवाहन शक : संवत् : १९४७
संवत्सर: विश्वावसू
दक्षिणायन
ऋतु : ग्रीष्म
चंद्र माह : आषाढ़
पक्ष : कृष्ण पक्ष
तिथि : द्वितीया – ०१:४६, जुलै १३ पर्यंत
नक्षत्र : उत्तराषाढा – ०६:३६ पर्यंत
योग : विष्कम्भ – १९:३२ पर्यंत
करण : तैतिल – १४:०० पर्यंत
द्वितीय करण : गर – ०१:४६, जुलै १३ पर्यंत
सूर्य राशि : मिथुन
चंद्र राशि : मकर
राहुकाल : ०९:२६ ते ११:०५
गुलिक काल : ०६:०८ ते ०७:४७
यमगण्ड : १४:२३ ते १६:०२
अभिजित मुहूर्त : १२:१८ ते १३:११
दुर्मुहूर्त : ०६:०८ ते ०७:०१
दुर्मुहूर्त : ०७:०१ ते ०७:५४
अमृत काल : २०:२१ ते २१:५९
वर्ज्य : १०:३९ ते १२:१६

दिग्दर्शक बिमल रॉय – दो बिघा जमीन , परिणीता , बिराज बहू , देवदास , मधुमती , सुजाता , पारख आणि बंदिनी या वास्तववादी आणि समाजवादी चित्रपटांसाठी तो विशेषतः प्रसिद्ध आहे , ज्यामुळे तो हिंदी चित्रपटसृष्टीतील एक महत्त्वाचा दिग्दर्शक बनला आहे .

इटालियन नव-वास्तववादी सिनेमापासून प्रेरित होऊन , व्हिटोरियो डी सिकाचा सायकल चोर (1948) पाहिल्यानंतर त्यांनी दो बिघा जमीन बनवला . त्यांचे कार्य विशेषतः त्यांच्या चुकीच्या दृश्यासाठी ओळखले जाते जे त्यांनी वास्तववादाचे चित्रण करण्यासाठी वापरले होते .

त्यांनी त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत अनेक पुरस्कार जिंकले, ज्यात अकरा फिल्मफेअर पुरस्कार , दोन राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार आणि कान्स चित्रपट महोत्सवाचे आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार यांचा समावेश आहे . मधुमतीने 1958 मध्ये 9 फिल्मफेअर पुरस्कार जिंकले , हा 37 वर्षांचा विक्रम आहे.

बिमल रॉय कलकत्त्याला गेले आणि त्यांनी न्यू थिएटर्स प्रा. लि. या काळात, त्यांनी के.एल. सैगल अभिनीत 1935 च्या देवदास या चित्रपटासाठी प्रसिद्धी छायाचित्रकार म्हणून दिग्दर्शक पीसी बरुआ यांना सहाय्य केले . 1940 आणि 1950 च्या दशकात रॉय युद्धोत्तर भारतातील समांतर सिनेमा चळवळीचा एक भाग होता.

न्यू थिएटर्सच्या शेवटच्या प्रमुख चित्रपटांपैकी एक असलेल्या अंजनगड (1948) मध्ये त्यांनी सहयोग केला , तथापि, कोलकाता-आधारित चित्रपट उद्योग आता घसरत चालला होता, अशा प्रकारे रॉयने आपल्या टीमसह बॉम्बे (आता मुंबई) येथे आपला तळ हलवला.

1950, ज्यात हृषिकेश मुखर्जी (संपादक), नबेंदू घोष (पटकथा लेखक), असित सेन (सहाय्यक दिग्दर्शक), कमल बोस (सिनेमॅटोग्राफर) आणि नंतर, सलील चौधरी (संगीत दिग्दर्शक) यांचा समावेश होता आणि 1952 पर्यंत त्यांनी त्यांच्या कारकिर्दीचा दुसरा टप्पा पुन्हा सुरू केला. बॉम्बे टॉकीजसाठी मा (1952) सह . तो त्याच्या रोमँटिक-वास्तववादी मेलोड्राम्ससाठी प्रसिद्ध होता ज्यांनी मनोरंजन करताना महत्त्वाच्या सामाजिक समस्यांना तोंड दिले.

मानवी सामर्थ्य आणि कमकुवतपणाचे उत्तम आणि सखोल आकलन असलेले ते चित्रपट निर्माते होते. 1959 मध्ये, ते पहिल्या मॉस्को आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सवात ज्युरीचे सदस्य होते .

१९०९: प्रथितयश दिग्दर्शक बिमल रॉय यांचा जन्म. (मृत्यू: ७ जानेवारी १९६६)

अभिनेते मोहन जोशी यांचा जन्म जरी बंगलोरचा तरी बालपण व शिक्षण पुण्यात झाले. मोहन जोशींना लहानपणापासूनच नाटकात काम करण्याची आवड होती. त्यामुळे वडिलांनीही नाटकात काम करण्याची परवानगी दिली. नाटकात काम करण्याचा प्रारंभ त्यांनी १९६६ म्हणजे इयत्ता सहावीत असल्यापासून केला.

पहिले नाटक ’टुणटुण नगरी खणखण राजा’ हे होते. त्यांनी शालेय जीवनात गाणारा मुलुख आणि थीफ पोलीस हा एकांकिकांत काम केले होते. बी.एम.सी.सी. मध्ये शिकत असताना ते नाटकात काम करत असत. कॉलेजात असताना मोहन जोशी यांनी काका किशाचा, तीन चोक तेरा, डिअर पिनाक आणि पेटली आहे मशाल या नाटकांत कामे केली होती.

पदवीधर झाल्यावर पोटापाण्याची सोय व्हावी म्हणून किर्लोस्कर कंपनीत नोकरीला लागले. पण नाटकाच्या दौर्यां साठी सुट्ट्या लागायच्या आणि त्यासाठी प्रत्येक वेळी खोटे बोलणे अपरिहार्य झाले. एक दिवस व्यवस्थापकाजवळ त्यांचे बिंग फुटले आणि त्यांनी नोकरी किंवा नाटक यापैकी एक निवडायला सांगितले. मोहन जोशी यांनी शांतपणे विचार करून दुसऱ्या दिवशी नोकरीचा राजीनामा दिला.

नाटकाने पोट भरेल अशी स्थिती नव्हती त्यामुळे स्वत:चा ट्रक घेऊन मोहन जोशी ड्रायव्हर झाले. आठ वर्षे ड्रायव्हर म्हणून काम केले. पुढे ‘एक डाव भुताचा’ या पहिल्या मराठी चित्रपटात त्यांना खलनायकाची भूमिका मिळाली, आणि शेवटी ते अभिनयक्षेत्रात स्थिरावले. ’कुर्यात्‌ सदा टिंगलम्‌’ हे मोहन जोशी यांचे व्यावसायिक रंगभूमीवरचे पहिले नाटक.

मोहन जोशी यांनी मराठी, हिंदीसह भोजपुरी आणि कन्नड चित्रपटांमध्येही आपल्या अभिनयाचा ठसा उमटवला आहे. त्यांनी अस्ज पर्यंत २५० चित्रपटात काम केले आहे. त्यांना राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कारानेही गौरवण्यात आले आहे. मोहन जोशी यांना नाटक अकादमी पुरस्कार ही मिळाला आहे.

मोहन जोशी आणि पत्नी ज्योती जोशी यांनी ’गौरीनंदन थिएटर्स’ नावाची एक नाट्यसंस्था स्थापन केली. या संस्थेतर्फे गजरा (चित्रवाणी मालिका), डिटेक्टिव्ह जयराम(मालिका), भटाच्या चालीने (नाटक), मनोमनी (नाटक) अशी उत्तम मराठी नाटके आणि दूरचित्रवाणी मालिका निर्माण केली. ते मराठी नाट्य परिषदेचे अध्यक्ष होते.
१९५३ : मराठी नाटक, चित्रपट आणि दूरचित्रवाहिन्यांवरील मालिकांमध्ये विविध भूमिका करून आपल्या अभिनयाचा स्वतंत्र ठसा उमटविलेले ज्येष्ठ अभिनेते, मोहन जोशी यांचा आज वाढदिवस.

श्री मोहन जोशी यांस जन्मदिन शुभेच्छा

• घटना :
  १६७४: शिवाजी महाराजांनी इंग्रजांशी मित्रत्त्वाचा तह केला.
  १७९९: रणजित सिंग यांनी लाहोर ताब्यात घेतले आणि पंजाबचे सम्राट झाले.
  १९२०: पनामा कालव्याचे औपचारिक उद्घाटन झाले.
  १९३५: प्रभातचा चन्द्रसेना हा मराठी चित्रपट मुंबईत प्रदर्शित झाला.
  १९६१: पानशेत, खडकवासला ही धरणे फुटल्यामुळे पुण्यातील पुरात २,००० लोक मृत्यूमुखी, १,००,००० लोक विस्थापित झाले.
  १९६२: लंडनमधील मार्क्वी क्लबमधे द रोलिंग स्टोन्स चा पहिला कार्यक्रम झाला.
  १९७९: किरिबातीला इंग्लंडपासुन स्वातंत्र्य मिळाले.
  १९८२: राष्ट्रीय कृषी आणि ग्रामीण विकास बँकेची (NABARD) स्थापना झाली.

• मृत्यू :
• १९९४: हिंदी मराठी चित्रपटसृष्टीतील पटकथाकार वसंत साठे यांचे निधन.
• १९९९: हिन्दी चित्रपट अभिनेता राजेंद्र कुमार यांचे निधन. (जन्म: २० जुलै, १९२९)
• २०१२: मुष्टीयोद्धा आणि अभिनेता दारासिंग यांचे निधन. (जन्म: १९ जानेवारी, , १९२८)
• २०१३: चित्रपट अभिनेता प्राणकृष्ण सिकंद ऊर्फ प्राण यांचे निधन. (जन्म: १२ फेब्रुवारी, १९२०)
• २०१३: बोस कॉर्पोरेशन चे संस्थापक अमर बोस यांचे निधन. (जन्म: २ नोव्हेंबर, १९२९)

• जन्म :
  १८६३: इतिहासाचार्य वि. का. राजवाडे यांचा जन्म. ( मृत्यू : ३१ डिसेंबर, १९२६ )
  १९१३: इंग्रजी लेखक मनोहर माळगावकर यांचा जन्म. (मृत्यू: १४ जून , २०१०)
  १९२०: सर्वोच्च न्यायालयाचे १६ वे सरन्यायाधीश यशवंतविष्णू चंद्रचूड यांचा जन्म. (मृत्यू: १४ जुलै, २००८)
  १९४७: भारतीय क्रिकेट खेळाडू पूचिया कृष्णमूर्ती यांचा जन्म.
  १९५३ : मराठी नाटक, चित्रपट आणि दूरचित्रवाहिन्यांवरील मालिकांमध्ये विविध भूमिका करून आपल्या अभिनयाचा स्वतंत्र ठसा उमटविलेले ज्येष्ठ अभिनेते, मोहन जोशी यांचा आज वाढदिवस.
  १९६१: भारतीय अभिनेते, गायक आणि निर्माते शिव राजकुमार यांचा जन्म.
  १९६५: क्रिकेटपटू संजय मांजरेकर यांचा जन्म.