भारतीय साखरेचा पाकिस्तानात गोडवा! सरकारकडून कौतुक

नवी दिल्ली – जगात दबदबा असलेल्या भारतीय साखर उद्योगाने पाकिस्तानातही ‘गोडवा’ पेरला आहे. त्याबद्दल तेथील सरकार भारताचे कौतुक करत आहे.

पाकिस्तान भारताकडून सातत्याने साखर खरेदी करत आहे. त्याचे म्हणणे आहे की, पाकिस्तानच्या तुलनेत भारतात साखरेची किंमत कमी आहे. वाणिज्य मंत्री जाम कमाल खान यांनी सांगितले की, मार्च २०२४ ते जानेवारी २०२५ या कालावधीत एकूण ३,१४० मेट्रिक टन साखरेची आयात करण्यात आली, ज्याची किंमत ३ दशलक्ष डॉलर्सहून अधिक होती.

आयात केलेली साखर मलेशिया, जर्मनी, थायलंड, यूएई, अमेरिका, यूके, डेन्मार्क, चीन, फ्रान्स, स्वित्झर्लंड आणि दक्षिण कोरिया येथून आली होती. याशिवाय, पाकिस्तानने भारताकडून ५०,००० टन साखर आयात केली. पाकिस्तानचे म्हणणे आहे की भारतातील साखरेच्या किंमती पाकिस्तानपेक्षा खूप कमी आहेत. त्याचबरोबर, पाकिस्तान भारताकडून कापूसही आयात करतो.

भारत आणि पाकिस्तान यांच्यात काश्मीरच्या मुद्यावरून कायम तणाव राहिला आहे. पाकिस्तान आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठावर काश्मीरबाबत तक्रारी करत असतो, परंतु भारताने नेहमीच स्पष्ट केले आहे की, काश्मीर हा भारताचा अविभाज्य भाग आहे आणि तो कायम राहील. दोन्ही देशांमध्ये आतापर्यंत तीन युद्धे झाली आहेत आणि प्रत्येक वेळी पाकिस्तानला पराभव पत्करावा लागला आहे.

**व्यापार आणि दहशतवाद**

२०१४ पासून मोदी सरकारने पाकिस्तानसोबत चांगले संबंध प्रस्थापित करण्याचे अनेक प्रयत्न केले. मे २०१४ मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या शपथविधी सोहळ्यास पाकिस्तानचे तत्कालीन पंतप्रधान नवाज शरीफ यांना आमंत्रित करण्यात आले होते. त्यानंतर दोन्ही नेत्यांची जुलै २०१५ मध्ये भेट झाली. डिसेंबर २०१५ मध्ये भारताच्या परराष्ट्र मंत्र्यांनी इस्लामाबादला भेट देऊन द्विपक्षीय चर्चा सुरू करण्याचे प्रस्तावित केले. मात्र, जानेवारी २०१६ मध्ये पठाणकोट हवाई तळावर आणि सप्टेंबर २०१६ मध्ये उरी येथे दहशतवादी हल्ले झाले. फेब्रुवारी २०१९ मध्ये पुलवामा येथे भारतीय सैन्यावर हल्ला करण्यात आला.

भारताने वारंवार स्पष्ट केले आहे की व्यापार आणि दहशतवाद एकत्र जाऊ शकत नाहीत. पाकिस्तानला भारतासोबत चांगले व्यापार संबंध प्रस्थापित करायचे असतील, तर त्याने दहशतवादाचा पाठिंबा थांबवला पाहिजे. भारत हा अनेक आंतरराष्ट्रीय अर्थव्यवस्थांसाठी विश्वासार्ह पुरवठादार आहे, त्यामुळे अनेक देश भारतासोबत मजबूत द्विपक्षीय संबंध ठेवण्यास इच्छुक आहेत.

**व्यापारात घट**

२०१८-१९ नंतर भारत-पाकिस्तान व्यापारात मोठी घट झाली आहे. भारताने फेब्रुवारी २०१९ मध्ये पाकिस्तानला दिलेला सर्वाधिक अनुकूल राष्ट्र (MFN) दर्जा काढून घेतला आणि पाकिस्तानविरोधी धोरणांमुळे त्याच्या मालावर मोठ्या प्रमाणात आयात शुल्क वाढवले. भारताने १९९६ मध्ये पाकिस्तानला MFN दर्जा दिला होता.

२०१८-१९ आर्थिक वर्षात भारताने पाकिस्तानला २.०७ अब्ज डॉलरच्या वस्तूंची निर्यात केली आणि ४९५ दशलक्ष डॉलर्सच्या वस्तूंची आयात केली. पुढील वर्षी, पाकिस्तानला झालेली भारतीय निर्यात ६०.५% ने घटून ८१७ दशलक्ष डॉलर्सवर आली आणि भारताने पाकिस्तानकडून होणारी आयात ९७.२% ने कमी होऊन फक्त १४ दशलक्ष डॉलर्सवर पोहोचली.