दिलीप पाटील : वाढदिवस विशेष

दिलीप शिवदास पाटील हे साखर, इथेनॉल आणि बायो-CBG (कॉम्प्रेस्ड बायोगॅस) क्षेत्रातील ४० वर्षांहून अधिक अनुभव असलेले एक दूरदृष्टीचे आणि परिवर्तनकारी नेते आहेत. ते सहकारी साखर कारखाने आणि नूतनीकरणीय ऊर्जा उपक्रमांना पुढे घेऊन जात आहेत. त्यांचा २७ ऑक्टोबर रोजी वाढदिवस, त्यानिमित्त…

धोरण आणि नेतृत्वात सक्रिय भूमिका

श्री. पाटील हे राष्ट्रीय बायोएनर्जी धोरणे आणि उद्योग धोरणे निश्चित करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. ते इंडियन फेडरेशन ऑफ ग्रीन एनर्जी (IFGE) च्या शुगर बायोएनर्जी फोरमचे सह–अध्यक्ष आहेत. तसेच, ते ‘भारत बायोएनर्जी होरायझन’च्या संपादकीय मंडळाचे अध्यक्ष आणि महाराष्ट्राच्या साखर क्षेत्रासाठी असलेल्या “व्हिजन २०४७” रोडमॅप समितीचे सदस्य आहेत. MEIR हरित ऊर्जा (MEIR Harit Urja) आणि अवंतिका रिन्यूएबल एनर्जी (Avantika Renewable Energy) मध्ये संचालक म्हणून त्यांची भूमिका शाश्वत ऊर्जा समाधानांना प्रोत्साहन देते. शुगर बायोएनर्जी फोरमच्या माध्यमातून, ते इथेनॉल मिश्रण उद्दिष्टांना पाठिंबा देतात आणि शाश्वत बायोएनर्जीचा अवलंब वाढवण्यासाठी उद्योग सहकार्य वाढवतात.

व्यावसायिक अनुभव आणि कार्यात्मक उत्कृष्टता

२०१८ ते २०२५ या कालावधीत त्यांनी कर्मयोगी अंकुशराव टोपे समर्थ सहकारी साखर कारखाना येथे व्यवस्थापकीय संचालक म्हणून कार्य केले. त्यांच्या नेतृत्वाखाली बायोएनर्जी विस्ताराचे महत्त्वपूर्ण कार्य झाले. यात तीन इथेनॉल संयंत्रे (२ x १०० केएलपीडी आणि १ x १५० केएलपीडी), दोन साखर संयंत्रांचे विस्तार, तसेच ३५०० टीसीडी क्षमतेचे नवीन साखर संयंत्र उभारले गेले. त्यांनी ‘स्पेंट वॉश’ (Spent Wash) आधारित बायोगॅस संयंत्राचेही नेतृत्व केले, ज्यामुळे कचऱ्यापासून ऊर्जेत रूपांतर करण्याची प्रक्रिया प्रभावी झाली. त्यांनी मजबूत आर्थिक नियंत्रणे लागू केली, ज्यामुळे बाजारातील अस्थिरतेतही महसुलाची स्थिरता सुनिश्चित झाली.

सन्मान आणि पुरस्कार

दिलीप पाटील यांना त्यांच्या क्षेत्रातील कार्यासाठी अनेक प्रतिष्ठित पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले आहे.

मे २०२४ मध्ये त्यांना ‘शुगर बायोएनर्जी व्हिजनरी पुरस्कार’ (TASO) प्राप्त झाला.
जानेवारी २०२४ मध्ये त्यांना चिनीमंडीकडून ‘बेस्ट टॅलेंट अँड नॉलेज इन शुगर अँड इथेनॉल’ पुरस्कार मिळाला.
२०२४ मध्ये ‘बेस्ट टॅलेंट फॉर शुगर अँड इथेनॉल इंडस्ट्री’ (शुगर अँड इथेनॉल इंटरनॅशनल अवॉर्ड्स, चिनीमंडी) पुरस्काराने त्यांचा गौरव झाला.
२००३ ते २०२४ या काळात, त्यांना NFCSF कडून ‘उत्कृष्ट वित्तीय व्यवस्थापन पुरस्कार’ प्राप्त झाले आहेत.
शुगर टेक्नॉलॉजिस्ट असोसिएशन ऑफ इंडिया (STAI) चा ‘इंडस्ट्री एक्सलन्स अवॉर्ड’ त्यांना २०१८-१९, २०१९-२०२०, आणि २०२३-२०२४ मध्ये मिळाला आहे.
त्यांना स्वराज्य सरपंच सेवा संघातर्फे ‘सहकार समाज भूषण पुरस्कार’ (राज्यस्तरीय) देखील प्रदान करण्यात आला आहे.

व्यवस्थापनावर आधारित उत्कृष्ट शोधनिबंधांसाठी त्यांना सन्मानित करण्यात आले आहे. डेक्कन शुगर टेक्नॉलॉजिस्ट्स असोसिएशन (DSTA) कडून त्यांना ‘बेस्ट मॅनेजमेंट पेपर अवॉर्ड’ मिळाला, जो ‘साखर रूपांतरण खर्चात कपात’ (Reduction in Sugar Conversion Cost) आणि ‘साखर उद्योगातील आर्थिक विवरणांचे विश्लेषण’ (Analysis of Financial Statements in the Sugar Industry) या विषयांवरील कामासाठी होता. तसेच, याच विषयावरील शोधनिबंधासाठी त्यांना भारतीय शुगर, पुणे कडून ‘बेस्ट मॅनेजमेंट पेपर अवॉर्ड’ देखील मिळाला.

संशोधन आणि लेखन योगदान

श्री. पाटील हे साखर, इथेनॉल आणि संबंधित उद्योगांमधील लेखक आणि विचारवंत म्हणून ओळखले जातात. त्यांचे लेख प्रतिष्ठित शैक्षणिक नियतकालिके, व्यावसायिक दैनिके आणि विशेष उद्योग मंचांवर प्रकाशित झाले आहेत.

त्यांनी ‘द मॅनेजमेंट अकाउंटंट’ या द इन्स्टिट्यूट ऑफ कॉस्ट अकाउंटंट्स ऑफ इंडियाच्या प्रतिष्ठित जर्नलमधील साखर क्षेत्रातील खर्च कपात, आर्थिक विश्लेषण आणि धोरणांवर केंद्रित ८ शोधनिबंध प्रकाशित केले आहेत.
‘द हिंदू बिझनेस लाइन’ या राष्ट्रीय व्यावसायिक दैनिकासाठी त्यांनी बाजार कल, धोरणात्मक अपेक्षा आणि विकसित होत असलेल्या बायोफ्युएल तंत्रज्ञानावर २६ तज्ज्ञ लेख लिहिले आहेत.
त्यांनी शुगरटुडेसह विविध प्लॅटफॉर्म्सवर ४० हून अधिक लेख प्रकाशित केले आहेत, ज्यात शाश्वतता, नियामक बदल, तांत्रिक नवनवीनता आणि भारतीय साखर उद्योगाची आर्थिक गतिमानता यावर लक्ष केंद्रित केले आहे.
त्यांच्या “साखर रूपांतरण खर्चात कपात“ या शोधनिबंधाचे भाषांतर होऊन तो सुप्रसिद्ध ‘वीकली साखर डायरी’मध्ये पुन्हा प्रकाशित झाला होता.

शुगरटुडे मासिकाच्या वतीने त्यांना वाढदिवसाच्या खूप खूप शुभेच्छा!