निर्बंधांमुळे इथेनॉलचे मिश्रण 20 टक्क्यांनी कमी होण्याची शक्यता

नवी दिल्ली : इथेनॉल उत्पादनासाठी उसाचा रस आणि शुगर सिरप वापरण्यावर निर्बंध घालण्याच्या सरकारच्या निर्णयामुळे सध्याच्या इथेनॉल पुरवठा वर्षात (नोव्हेंबर २०२३ ते ऑक्टोबर २०२४) इथेनॉल मिश्रणाचा दर १२ टक्क्यांपेक्षा कमी होऊन १० टक्क्यांपेक्षा कमी होईल असा अंदाज ‘क्रिसिल’ने या जागतिक एजन्सीने व्यक्त केला आहे.

सर्व साखर कारखानदार आणि डिस्टिलर्सना जारी केलेल्या पत्रात, केंद्र सरकारने गेल्या आठवड्यात त्यांना 2023-24 इथेनॉल पुरवठा वर्षात इथेनॉल उत्पादनासाठी “उसाचा रस/शुगर सिरप वापरू नये” असे निर्देश दिले.

क्रिसिलने म्हटले आहे की, या निर्णयामुळे इथेनॉल उत्पादनात वर्षभरात 20 टक्के घट होण्याची अपेक्षा आहे. 2024-25 पर्यंत 20 टक्के इथेनॉल-मिश्रित पेट्रोल आणि 2029-30 पर्यंत 30 टक्के गाठण्याचे सरकारचे महत्त्वाकांक्षी लक्ष्य या निर्णयामुळे अडचणीत येण्याची शक्यता आहे.

साखर उत्पादनात होणारी घट आणि परिणामी किमतीतील अस्थिरता लक्षात घेऊन इथेनॉल मिश्रणात उसाच्या रसाचा वापर प्रतिबंधित करण्याचा केंद्राचा निर्णय घेण्यात आला आहे.

क्रिसिलच्या म्हणण्यानुसार, चालू हंगामात विविध कारणांमुळे साखरेचे उत्पादन आधीच 10-11 टक्क्यांनी घसरण्याची शक्यता होती, या नव्या निर्बंधांमुळे ते 3-4 टक्क्यांनी आणखी खाली येईल.

महाराष्ट्र आणि कर्नाटक सारख्या प्रमुख ऊस उत्पादक राज्यांमध्ये कमी पाऊस झाला. पाण्याच्या अपुऱ्या उपलब्धतेमुळे ऊस उत्पादनात मोठी घट झाली आहे.

2023-24 (ऑक्टोबर 2023 ते सप्टेंबर 2024) या कालावधीत महाराष्ट्र आणि कर्नाटक या प्रमुख ऊस उत्पादक राज्यांमध्ये कमी पर्जन्यमानामुळे ऊस उत्पादनात 9 टक्क्यांनी घट अपेक्षित आहे. गेल्या हंगामाच्या तुलनेत कर्नाटकात १८ टक्के तर महाराष्ट्रातही पावसाचे प्रमाण लक्षणीयपणे घटले.

उसाच्या रसातून थेट इथेनॉलच्या उत्पादनावर सरकारने बंदी घातली असताना, बी हेवी मोलॅसेसआणि सी हेवी मोलॅसेसपासून इथेनॉल निर्मितीला अजूनही परवानगी आहे. देशात उत्पादित होणाऱ्या एकूण इथेनॉलपैकी उसाच्या रसापासून उत्पादित होणाऱ्या इथेनॉलचा वाटा 25-30 टक्के आहे, तर बी हेवी मोलॅसेसचा वाटा 60-65 टक्क्यांहून अधिक आहे. C हेवी मोलॅसेस आणि धान्यांपासून उर्वरित इथेनॉल इथेनॉल उत्पादन होते, असे गत हंगामातील आकडेवारी सांगते.