उसापासून इंधन: नव्या शोधासाठी विद्यार्थ्याला पेटंट
छत्रपती संभाजीनगर : भारतासाठी आणि विशेषतः हरित ऊर्जा क्षेत्रासाठी एक अत्यंत आनंदाची बातमी आहे! एमजीएम विद्यापीठाच्या जवाहरलाल नेहरू अभियांत्रिकी महाविद्यालयातील (JNEC) केमिकल इंजिनिअरिंगचा विद्यार्थी कनक तळवारे याला उसाच्या रसापासून बायोइथेनॉल (bioethanol) प्रणाली विकसित केल्याबद्दल भारत सरकारकडून डिझाईन पेटंट मिळाले आहे.
या महत्त्वपूर्ण शोधाचे उद्दिष्ट स्वच्छ इंधन उत्पादन आणि शाश्वत ऊर्जा निर्मिती हे आहे.
प्रमुख मुद्दे खालीलप्रमाणे आहेत:
- शोध आणि उद्देश: कनक तळवारेने उसाच्या रसापासून बायोइथेनॉल तयार करणारी एक प्रणाली विकसित केली आहे. हे एक अक्षय ऊर्जा स्त्रोत असून, त्यामुळे जीवाश्म इंधनावरील अवलंबित्व कमी होण्यास मदत होईल.
- पर्यावरणाचा फायदा: या नवोपक्रमाद्वारे, सर्वत्र उपलब्ध असलेल्या ऊसाच्या रसाचा वापर करून स्वच्छ इंधन तयार करता येते. या प्रक्रियेमुळे कार्बन उत्सर्जन कमी होण्यास मदत होईल आणि ग्रामीण भागातील उत्पन्न वाढण्यासही दुहेरी लाभ मिळू शकेल.
- मार्गदर्शन आणि सहकार्य: कनकने एमजीएम विद्यापीठाचे मार्गदर्शक डॉ. रवींद्र गायकवाड आणि आकाश वाणी यांच्यासोबत, तसेच प्रवरा ग्रामीण अभियांत्रिकी महाविद्यालय, लोणी येथील डॉ. अण्णासाहेब वराडे आणि रवींद्र निबे यांच्यासोबत जवळून काम केले. या पाचही संशोधकांना भारत सरकारकडून संयुक्तपणे पेटंट मिळाले आहे.
- विद्यापीठाचा पाठिंबा: या प्रकल्पाला शैक्षणिक समुदायात मोठे लक्ष मिळाले असून, एमजीएम विद्यापीठाच्या नेतृत्वाकडून याला जोरदार पाठिंबा मिळाला. विद्यापीठाचे कुलगुरू, प्र-कुलगुरू, कुलसचिव, अधिष्ठाता आणि प्राध्यापक सदस्यांनी या विद्यार्थ्याचे आणि चमूचे अभिनंदन केले आहे. विद्यापीठाने एका निवेदनात म्हटले आहे की, “ही ओळख एमजीएम विद्यापीठाची संशोधन-आधारित नवोपक्रम वाढवण्याची बांधिलकी अधोरेखित करते”.
- हरित तंत्रज्ञानासाठी मोठे पाऊल: हे पेटंट यश केवळ तरुण नवोदितांना प्रकाशात आणत नाही, तर विद्यापीठे भारताच्या हरित ऊर्जा उद्दिष्टांना कसे योगदान देऊ शकतात हे देखील दाखवते. अशा यशाच्या कथा अधिक विद्यार्थ्यांना वास्तविक जीवनावर परिणाम करणाऱ्या संशोधनात उतरण्याची प्रेरणा देऊ शकतात.
ही अभिनव कल्पना कृषी घटकांपासून स्वच्छ ऊर्जा निर्माण करण्याची शक्यता दर्शवते आणि भारताच्या ‘ग्रीन एनर्जी’ (Green Energy) ध्येयांसाठी हे एक मोठे आणि महत्त्वाचे पाऊल आहे.
(सविस्तर वृत्त ‘शुगरटुडे’ मॅगेझीनमध्ये. आपला अंक बूक करण्यासाठी व्हॉटस्‌ॲप संदेश पाठवा – ८९९९७७६७२१)
