यापुढे ‘ऊर्जेची शेती’ होणार : डॉ. बुधाजीराव मुळीक, प्राजच्या आर अँड डी सेंटरला भेट

पुणे : जैवतंत्रज्ञान क्षेत्रातील क्रांतीमुळे आगामी काळात शेती पूर्णपणे बदलणार आहे, असे भाकीत करतानाच, ‘शेती केवळ पिके काढणारी राहणार नसून, ऊर्जा निर्माण करणारी असेल. हा बदल नजीकच्या काळातच होईल’, असे प्रतिपादन ज्येष्ठ कृषिशास्त्रज्ञ डॉ. बुधाजीराव मुळीक यांनी केले.

जैविक इंधनाच्या क्षेत्रात क्रांतिकारी संशोधन करणाऱी पुण्यातील ग्लोबल कंपनी प्राज उद्योगाच्या उरवडे येथील संशोधन व विकास (आर अँड डी) प्रकल्पाची सुमारे दोन तास पाहणी केल्यानंतर डॉ. मुळीक बोलत होते. यावेळी संशोधक डॉ. तुषार पाटील, आनंद गोसाळकर, डॉ. रवींद्र उटगीकर, श्री. आखाडे, उद्योजक राजाभाऊ शिंदे आदींची उपस्थिती होती. डॉ. मुळीक आणि सौ. शालिनीदेवी मुळीक यांचे प्राजच्या वतीने स्वागत करण्यात आले. नंतर हिंजवडीतील प्राज टॉवर येथे झालेल्या चर्चेत चेअरमन प्रमोद चौधरी, सीईओ शिशिर जोशीपुरा आदींनी डॉ. मुळीक यांच्याशी संवाद झाला. यावेळी ‘कृषिमहर्षी’ हा ग्रंथ संपादक नंदकुमार सुतार यांनी श्री. चौधरी यांना भेट दिला.

डॉ. मुळीक म्हणाले, ‘‘प्राजचे संशोधन शेती क्षेत्रासाठी दूरगामी परिणामकारक ठरणारे आहे. प्राजच्या तंत्रज्ञानामुळे ‘वेस्ट’ पासून ‘बेस्ट’ निर्माण होत आहे. हे तंत्रज्ञान प्राजने शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवावे, त्यासाठी आम्ही जिथे गरज पडेल तिथे मदत करू. शेतकरी आणि सर्व संबंधित घटकांना जागृत करण्याच्या उद्दिष्टासाठी आमची भूमाता संघटना प्राजच्या पाठीशी राहील. ग्रामीण भागात सर्वाधिक संपर्क असलेली संघटना म्हणजे भूमाता आहे.’’

प्राजचा हा संशोधन आणि विकास प्रकल्प पाच एकरांवर विस्तारलेला असून, आंतरराष्ट्रीय दर्जाची सर्व प्रकारची उपकरणे तेथील प्रयोगशाळांमध्ये आहेत. संशोधन, सादरीकरण आणि व्यावसायिक उत्पादन या साऱ्या प्रक्रिया प्रत्यक्ष एकाच ठिकाणी (एकाच छताखाली) आणणारा जगातील हा बहुधा पहिला संशोधन आणि विकास प्रकल्प असावा.

सुरुवातीला डॉ. मुळीक यांनी सर्व लॅबची पाहणी केली. त्यानंतर तेथील उत्पादन प्रकल्पाला भेट दिली. इथेनॉल, सीबीजी म्हणजे कॉम्प्रेस्ड बायो गॅस आणि जैविक (बायो) खते यावर संशोधनासाठी येथे अद्ययावत प्रयोगशाळा असून, लघु उत्पादन प्रकल्पही आहेत. या उत्पादनासाठी शेतातील सर्व प्रकारच्या टाकाऊ वस्तू उदा. पाला-पाचोळा, गवत, गहु-तांदळाचे काड, साली, चोथा, फांद्या, बांबू आदींचा उपयोग केला जातो. त्यावर प्रक्रिया करून ज़ेट इंधनही बनवण्यात कंपनीला यश आले असून, त्याला आंतरराष्ट्रीय मान्यता मिळाली आहे, अशी माहिती अध्यक्ष प्रमोद चौधरी यांनी दिली.

Link of Facebook reaction

• Link